لاپاراسکوپی در زنان یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که برای تشخیص و درمان مشکلاتی مانند کیست تخمدان، آندومتریوز، بارداری خارج رحمی و نازایی استفاده می‌شود. این روش با دوربین و ابزارهای ویژه از طریق برش‌های کوچک در شکم انجام می‌شود و نسبت به جراحی باز، درد و دوران نقاهت کمتری دارد. اما این روش چه مزایا و عوارضی دارد؟ چه زمانی انجام آن ضروری است؟
لاپاراسکوپی چیست؟
یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که با استفاده از دوربین و ابزارهای مخصوص از طریق برش‌های کوچک در شکم انجام می‌شود. این روش برای تشخیص و درمان مشکلات شکمی و لگنی مانند کیست تخمدان، آندومتریوز و نازایی به کار می‌رود و نسبت به جراحی باز، درد و دوران نقاهت کمتری دارد.
انواع لاپاراسکوپی در زنان
برای تشخیص و درمان بیماری‌های زنان به کار می‌رود. این روش شامل دو نوع اصلی تشخیصی و درمانی است که بسته به نیاز بیمار انجام می‌شود.
لاپاراسکوپی تشخیصی
این نوع لاپاراسکوپی برای بررسی مشکلات لگنی و شکمی استفاده می‌شود و هدف آن ارزیابی علت بیماری و کمک به تشخیص صحیح است. پزشک با استفاده از دوربین، اندام‌های داخلی مانند رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را مشاهده می‌کند.
- بررسی علل نازایی برای بررسی انسداد لوله‌های رحمی یا چسبندگی‌ها
- مشاهده ضایعات اندومتریوزی و میزان گسترش آن
- شناسایی چسبندگی‌ها یا مشکلات ساختاری رحم و تخمدان
- تشخیص بارداری خارج رحمی
- مشاهده ناهنجاری‌های مادرزادی رحم
لاپاراسکوپی درمانی
این نوع علاوه بر تشخیص، امکان انجام اقدامات درمانی را نیز فراهم می‌کند. پزشک با استفاده از ابزارهای جراحی از طریق برش‌های کوچک، جراحی موردنیاز را انجام می‌دهد.
لاپاراسکوپی کیست تخمدان
برای برداشتن کیست‌های تخمدانی، مانند کیست‌های درموئید، اندومتریوما و فولیکولی انجام می‌شود. این جراحی با برش‌های کوچک انجام شده و باعث کاهش درد، بهبود سریع‌تر و کاهش احتمال چسبندگی نسبت به جراحی باز می‌شود.
لاپاراسکوپی آندومتریوز
به منظور برداشتن یا سوزاندن ضایعات اندومتریوزی جهت کاهش درد و بهبود باروری انجام می‌شود. پزشک از طریق برش‌های کوچک، با برداشتن یا سوزاندن ضایعات درد را کاهش داده و احتمال نازایی را بهبود می‌بخشد. این روش نسبت به جراحی باز دوره نقاهت کوتاه‌تر و عوارض کمتری دارد.
لاپاراسکوپی برای درمان فیبروم
برداشتن فیبروم‌های رحمی که باعث خونریزی غیرطبیعی، درد لگنی یا نازایی می‌شوند.
لاپاراسکوپی چسبندگی‌زدایی
برای برداشتن چسبندگی‌های ناشی از عفونت، آندومتریوز یا جراحی‌های قبلی، که ممکن است باعث نازایی یا درد لگنی شوند.
لاپاراسکوپی برای برداشتن لوله‌های فالوپ
در موارد بارداری خارج رحمی، عفونت شدید یا هیدروسالپنکس انجام می‌شود.
لاپاراسکوپی برای برداشتن رحم
در مواردی مانند سرطان رحم، فیبروم‌های بزرگ، خونریزی غیرطبیعی شدید یا افتادگی رحم، پزشک ممکن است با این روش رحم را خارج کند.
زمان انجام جراحی لاپاراسکوپی
در شرایط حاد مانند بارداری خارج رحمی یا پیچ‌خوردگی تخمدان به‌صورت اورژانسی انجام می‌شود، اما در مواردی مانند کیست تخمدان، آندومتریوز یا فیبروم رحمی می‌توان آن را در زمان برنامه‌ریزی‌شده انجام داد.
بهترین زمان پس از پایان قاعدگی روز ۶ تا ۱۲ سیکل است، زیرا در این زمان دید بهتری برای بررسی و جراحی وجود دارد. بسیاری از پزشکان این جراحی را هفته قبل از قاعدگی بعدی توصیه می کنند، در این دوره اطلاعات دقیق تری از زمان تخمک گذاری در اختیار فرد قرار خواهد گرفت.
اگر علائمی مانند درد شدید، نازایی یا خونریزی غیرطبیعی وجود داشته باشد، پزشک زمان مناسب را مشخص می‌کند.
چه بیماری هایی با کمک لاپارسکوپی قابل درمان است؟
بیشتر بیماری های زنان را می توان از طریق این روش درمان نمود. از جمله این بیماری ها شامل:
- خارج کردن رحم
- خارج کردن فیبروم
- تشخیص بیماری های رحم
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- خارج کردن کیست های مویی
اقدامات قبل از انجام لاپاراسکوپی
- بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، حساسیت‌ها و داروهای مصرفی، به‌ویژه داروهای رقیق‌کننده خون مثل آسپرین
- انجام آزمایشات خون، ادرار، و تصویر برداری در صورت نیاز برای بررسی وضعیت سلامتی.
- بیمار باید حدود ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل ناشتا باشد.
- برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون باید قبل از عمل قطع شوند.
- گاهی پزشک شستشوی بدن با مواد ضدعفونی‌کننده را قبل از عمل توصیه می‌کند.
- مشاوره برای ارزیابی نوع بیهوشی موردنیاز
لاپاراسکوپی چگونه انجام می شود؟
امکان مشاهده اعضاء و بافتهای داخلی بسیار ساده تر خواهد بود و عملا تشخیص بیماری و نوع درمان با دقت بالاتری صورت می پذیرد، این عمل به پزشک در تشخیص مشکل و تصمیم گیری در مورد تجویز دارو یا جراحی کمک می کند.
بیمار ناشتا بوده و تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد. پزشک یک یا چند برش کوچک ۵ تا ۱۰ میلی‌متری روی شکم ایجاد می‌کند، برای ایجاد فضای کاری و مشاهده بهتر، شکم با گاز دی‌اکسیدکربن پر می‌شود.
یک دوربین کوچک وارد شکم شده و تصاویر را روی مانیتور نمایش می‌دهد. پزشک با ابزارهای مخصوص عمل موردنظر مثل برداشتن کیست، چسبندگی‌زدایی را انجام می‌دهد.
پس از اتمام جراحی، گاز تخلیه شده، ابزارها خارج شده و برش‌ها بخیه زده می‌شوند.
چه افرادی بهتر است لاپاراسکوپی انجام دهند ؟
این روش در تشخیص بیماری های شکمی به پزشکان کمک بسیاری می کند و پزشکان برای بررسی بیماری به جای برش های بزرگ درشکم از برش های کوچک استفاده می کنند.به طور کلی لاپاراسکوپی در جراحی، غیر تهاجمی شناخته شده و نوعی روش جراحی جدید محسوب می شود.
این روش بسیار مناسب برای افرادی که کم خون هستند و با مشکل خونریزی رحمی مواجه هستند و این افراد به دلیل خونریزی بسیاری که داشته اند روش جراحی برای آن ها مناسب نیست و بهتر است از لاپاراسکوپی استفاده کنند زیرا در این روش فرد خون کمتری از دست می دهد.
لاپاراسکوپی برای چه افرادی مناسب نیست؟
- لاپاراسکوپی برای افرادی که مبتلا به بیماری های قلبی و ریوی هستند مناسب نیست زیرا این روش در داخل شکم و با استفاده از گاز پر انجام می شود که این گاز می تواند بر روی قلب و ریه تاثیر گذار باشد .
- برای بیمارانی که بدحال هستند مناسب نیست و پزشک مجبور می شود از روش جراحی باز استفاده کند.
مزایای لاپاراسکوپی
- در لاپاراسکوپی به دلیل برش های کوچکی که بر روی پوست می خورد باعث می شود ظاهر پوست زیباتر باشد .
- لاپاراسکوپی با استفاده از سوراخ های کوچک انجام می شود و از طریق همان سوراخ های کوچک می توانیم بسیاری از درمان ها مانند برداشتن رحم و … را انجام دهیم .
- بعد از جراحی به روش باز امکان دارد برای بیمار چسبندگی ایجاد شود اما بعد از انجام لاپاراسکوپی امکان چسبندگی بسیار کمتر خواهد بود زیرا در این روش شکم باز نمی شود.
- با انجام لاپاراسکوپی به سرعت می توانید به کارهای روزمره خود ادامه دهید و دوره نقاهت جراحی را نخواهد داشت.
- احتمال عفونت نسبت به جراحی کمتر خواهد بود.
- در لاپاراسکوپی مدت بستری بسیار کوتاه تر خواهد بود.
- در لاپاراسکوپی بیمار درد کمتری را احساس خواهد کرد.
- در لاپاراسکوپی پزشک دید بهتری نسبت به جراحی دارد.
لاپاراسکوپی و بارداری
در گذشته پزشکان از لوله هایی برای تشخیص بیماری ناباروری استفاده می کردند و در نتیجه علاوه بر اینکه عوارض خاص خود را داشت برای درمان هم بهبودی حاصل نمی شد و در بعضی مواقع فرد جان خود را از دست می داد .خوشبختانه با روش تشخیصی و درمانی لاپاراسکوپی بسیاری از مشکلات آسان و بر طرف شد
اطلاعات بدست آمده از لاپاراسکوپی عبارتست از :
- طبق آمار بدست آمده نشان داده شده ، افرادی که خواستار بارداری به وسیله لاپاراسکوپی بوده اند 58 درصد بارداری صورت گرفته شده است .
- طبق آمار گرفته شده از 100 بیمار برای درمان بیماری ، 88 نفر از آن ها موفق به درمان با حفظ لوله های رحمی شدند و 2 نفر دیگر بعد از انجام لاپاراسکوپی خونریزی کردند که مجدد لاپاراسکوپی انجام دادند و بقیه افراد از روش درمانی لاپاراتومی استفاده شد.
اقدامات بعد از جراحی لاپاراسکوپی
بعد از انجام جراحی ، بیمار 2 تا 4 ساعت در بیمارستان می ماند تا دوره ی ریکاوری آن تکمیل شود ، نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست و فرد می تواند به منزل بازگردد. به یک همراه نیاز خواهید داشت زیرا ممکن است اثرات بی هوشی شما را دچارخواب آلودگی کرده باشد . امکان دارد بیمار بلافاصله بعد از عمل قادر به ادرار کردن نبوده ، نیاز باشد تا به وی سوند ادراری وصل شود. سایر اقدامات شامل:
- بهتر است قبل و بعد از انجام لاپارسکوپی از مصرف نوشیدنی های الکل خودداری کنید.
- بعد از انجام لاپاراسکوپی رانندگی ممنوعیت دارد.
- بعد از یک روز از انجام لاپاراسکوپی می توانید حمام کنید.
- بعد از انجام لاپاراسکوپی به همراه داشتن همراه الزامی است.
- شما بعد از گذشت یک روز می توانید به فعالیت های روزانه خود ادامه دهید .
- بعد از یک هفته می توانید روابط جنسی داشته باشید.
- بعد از لاپاراسکوپی به علت استفاده از مواد حاجب امکان دارد رنگ ادرار شما تغییر کند که این مساله طبیعی است و جای نگرانی ندارد .
- شما می توانید بعد از مدت یک هفته برای کشیدن بخیه اقدام کنید .
- بعد از لاپاراسکوپی نیاز است که بیمار یک ساعت در ریکاوری باشد و تا چند ساعت نیاز به مراقبت دارد .
سوالات متداول
در حین جراحی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد، بنابراین دردی احساس نمیکند. پس از جراحی، ممکن است درد خفیف در ناحیه شکم یا شانهها تجربه شود که معمولا با مسکنها تسکین مییابد.
بیشتر بیماران پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت از جراحی میتوانند به فعالیتهای روزمره خود بازگردند، اما ممکن است برای انجام فعالیتهای سنگینتر نیاز به ۱ تا ۲ هفته استراحت داشته باشند.
خطرات این جراحی به میزان کمی وجود دارد و ممکن است شامل عفونت، خونریزی یا آسیب به ارگان‌های داخلی باشد، اما این مشکلات نادر هستند.
کلام آخر
لاپاراسکوپی یکی از روش های مهم برای درمان بیماری های زنان است. این روش، روشی ایمن است و کمک شایان در تشخیص بیماری ها دارد.
