پرولاکتین بالا🤰

پرولاکتین بالا، وضعیتی است که با افزایش سطح پرولاکتین در خون مشخص می شود. پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز تولید می شود و وظیفه اصلی آن تحریک تولید شیر در زنان پس از زایمان است. با این حال، پرولاکتین چندین نقش دیگر دارد، از جمله تنظیم سیستم ایمنی و تأثیر بر سلامت باروری در هر دو جنس. این مقاله به بررسی علل، علائم این بیماری می‌پردازد و اطلاعات ارزشمندی را برای افراد مبتلا به این بیماری ارائه می‌کند.

پرولاکتین چیست ؟

پرولاکتین هورمونی پپتیدی است که توسط بخش جلویی غده هیپوفیز واقع در قاعده مغز تولید می شود. در حالی که عملکرد اصلی آن تقویت شیردهی در زنان پس از زایمان است، این بیماری همچنین نقش دارد در:

• تنظیم سیستم ایمنی
• تأثیر بر سلامت باروری
• متابولیسم
• عملکردهای رفتاری

سطوح پرولاکتین می تواند بر اساس عواملی مانند بارداری، استرس و حتی زمان روز تغییر کند، به طور معمول در هنگام خواب بالاترین میزان و در طول بیداری پایین ترین میزان را دارد.

علل افزایش سطح پرولاکتین

عوامل متعددی می توانند منجر به افزایش سطح پرولاکتین شوند، از جمله:

✅ پرولاکتینوما: شایع ترین علت افزایش سطح پرولاکتین، تومور خوش خیم غده هیپوفیز به نام پرولاکتینوما است. این تومور پرولاکتین اضافی تولید می کند که منجر به این بیماری می شود.

✅ داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضد افسردگی و داروهای فشار خون بالا می توانند سطح پرولاکتین را افزایش دهند.

✅ کم کاری تیروئید: کم کاری تیروئید می تواند منجر به افزایش سطح پرولاکتین شود، زیرا بدن سعی می کند کمبود هورمون تیروئید را جبران کند.

✅ آسیب دیواره قفسه سینه: آسیب یا تحریک دیواره قفسه سینه، ناشی از جراحی، ضربه یا زونا، می تواند تولید پرولاکتین را تحریک کند.

✅ سایر اختلالات هیپوفیز: شرایطی که بر غده هیپوفیز تاثیر می گذارد، مانند آدنوم های هیپوفیز یا بیماری هیپوتالاموس، همچنین می تواند منجر به افزایش سطح پرولاکتین شود.

✅ بارداری و شیردهی: به طور طبیعی، سطح پرولاکتین در دوران بارداری و شیردهی برای تسهیل تولید شیر افزایش می یابد.

بیشتر بخوانید: بارداری به روش ivf

علائم پرولاکتین بالا

علائم این بیماری می تواند بین زنان و مردان متفاوت باشد و به علت زمینه‌ای و شدت بیماری بستگی دارد. علائم شایع عبارتند از:

✅ در زنان

✔ بی نظمی های قاعدگی: زنان ممکن است دچار قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی (آمنوره) شوند. 

✔ گالاکتوره: تولید ناخواسته شیر و ترشح از سینه ها.

✔ ناباروری: مشکل در باردار شدن به دلیل عدم تعادل هورمونی.

✔ اختلال عملکرد جنسی: کاهش میل جنسی و درد هنگام رابطه جنسی.

✔ پوکی استخوان: این بیماری برای مدت طولانی می تواند منجر به کاهش سطح استروژن و افزایش خطر پوکی استخوان شود.

✅ در مردان

✔ اختلال نعوظ: مشکل در ایجاد یا حفظ نعوظ. 

✔ کاهش میل جنسی: کاهش علاقه به فعالیت جنسی.

✔ ژنیکوماستی: بزرگ شدن بافت سینه.

✔ ناباروری: کاهش تولید اسپرم می تواند منجر به ناباروری شود.

✔ ضعف عضلانی: کاهش حجم و قدرت عضلات.

تشخیص پرولاکتین بالا

تشخیص این بیماری شامل مجموعه ای از آزمایشات و ارزیابی ها می شود:

✅ آزمایش خون: اندازه گیری سطح پرولاکتین سرم، روش اصلی برای تشخیص این بیماری است. برای بررسی سطح بالای پرولاکتین، معمولاً صبح ها نمونه خون گرفته می شود.

✅ آزمایش عملکرد تیروئید: برای رد کم کاری تیروئید به عنوان علت، ممکن است آزمایشات عملکرد تیروئید، از جمله سطح TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید) انجام شود.

✅ اسکن MRI یا CT: مطالعات تصویربرداری مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) برای شناسایی وجود تومورهای هیپوفیز یا سایر ناهنجاری ها استفاده می شود.

✅ بررسی داروها: ارزیابی داروهای فعلی بیمار برای شناسایی بیماری

✅ معاینه فیزیکی: معاینه فیزیکی کامل برای بررسی علائم عدم تعادل هورمونی و سایر شرایط مرتبط.

بیشتر بخوانید: هزینه عمل ivf

هورمون پرولاکتین و تاثیر آن بر تخمک گذاری

ترشح هورمون پرولاکتین نقش بسزایی در نحوه تخمک گذاری بانوان دارد و در روند تخمک گذاری و عادات ماهیانه تاثیر می گذارد. می دانیم که پس از هر بار تخمک گذاری توده سلولی از باقی مانده فولیکول های پاره شده در تخمدان شکل می گیرد که با نام جسم زرد می شناسیم.

ترشح هورمون پرولاکتین سبب افزایش گیرنده های هورمون  LH  بر روی جسم زرد می شود. بنابراین استروژن و پروژسترون بیشتری تولید شده و رحم برای بارداری آماده می شود. اما در حالیکه بارداری رخ ندهد ترشح LH, FSH  متوقف شده و خونریزی ماهیانه با دفع جسم زرد اتفاق می افتد.

نتیجه می گیریم پرولاکتین سبب مهار ترشح گنادوتروپین ها و  توقف روند بالارفتن ‌‌‌LH در وسط سیکل قاعدگی می شود در نتیجه کاهش یا عدم تخمک گذاری را به همراه دارد. این کاهش هورمون ها می تواند سبب ناباروری در اثر این بیماری شود.

ناباروری دراثر پرولاکتین بالا

با مطالعه بخش های فوق دریافتیم که هورمون پرولاکتین نقش بسزایی در روند تخمک گذاری و قاعدگی دارد. در مواردی که این هورمون کمتر از حد طبیعی ترشح شود می تواند نشان دهنده عملکرد ناقص در غده هیپوفیز باشد اما اغلب سبب ناباروری نمی شود و نیاز به درمان خاصی ندارد.

اما افزایش هورمون پرولاکتین با تغییراتی که در بدن ایجاد می کند می تواند زمینه ساز اختلالات قاعدگی و نازایی شود. ناباروری در اثر پرولاکتین بالا امری شایع بوده و با پیگیری ها و مراجعه به بهترین متخصص زنان در تهران می تواند به سطح طبیعی خود برسد.

نتیجه گیری

این بیماری می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد و بر سلامت باروری، عملکرد جنسی و سلامت کلی تأثیر بگذارد. درک علل، علائم و گزینه‌های درمانی برای مدیریت موثر این بیماری بسیار مهم است. اگر به این بیماری مشکوک هستید، ضروری است برای تشخیص صحیح و برنامه درمانی شخصی به پزشک مراجعه کنید. با رویکرد صحیح، بسیاری از افراد مبتلا به ای بیماری می توانند به کاهش علائم دست یابند و زندگی سالم و رضایت بخشی داشته باشند.

پرسش های متداول

1. آیا این بیماری می تواند بر باروری تاثیر بگذارد؟

بله، این بیماری می تواند بر باروری در هر دو زن و مرد تأثیر بگذارد. در زنان، می تواند باعث قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی و مشکلات تخمک گذاری شود. در مردان، می تواند منجر به کاهش تولید اسپرم و اختلال نعوظ شود.

2. آیا سطح بالای پرولاکتین را می توان با تغییر سبک زندگی کنترل کرد؟

بله، برخی تغییرات در سبک زندگی می تواند به کنترل این بیماری کمک کند. مدیریت استرس، حفظ رژیم غذایی سالم و اجتناب از فعالیت ها یا موادی که می توانند سطح پرولاکتین را بالا ببرند، مانند الکل، می تواند مفید باشد.