پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یک وضعیت جدی بارداری است، که معمولاً با فشار خون بالا، پروتئین در ادرار و تورم شدید مشخص می شود. بسیاری از زنان علائمی ندارند، برای همین غربالگری در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است. این بیمار از هفته ۲۰ بارداري رخ می دهد. در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده نشود و تحت مراقبت و درمان قرار نگیرد، عوارض بدی را برای مادر و جنین به همراه دارد .
پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری چیست؟
پره اکلامپسی یک اختلال بارداری است که با فشار خون بالا مادر و پروتئین در ادرار مشخص می شود. این شایع ترین عارضه پزشکی جدی بارداری است، که حدود 5 تا 8 درصد از تمام بارداری ها را تحت تاثیر قرار می دهد. 1 تا 2 درصد موارد به حدی شدید است که جان مادر و فرزند متولد نشده او را تهدید می کند. فشار خون زن معمولاً پس از تولد نوزاد و زایمان جفت به حالت عادی باز می گردد.
علل این وضعیت به طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می رسد عوامل ژنتیکی و جفت نقش مهمی دارند. پره اکلامپسی در حاملگی های اول شایع تر است تا حاملگی های بعدی.
علائم شايع مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی) چیست؟
در مواردی که پره‌اكلامپسي خفيف و ضعیف باشد با علائمی مانند افزايش قابل ملاحظه فشار خون در محدوده طبيعي همراه است.
- افزایش فشار خون
- دفع پروتئین در ادار
- با گذشت زمان تورم پاها و دست ها و همچنین صورت
پره‌اكلامپسي شديد: زن بیمار در این مرحله دچار علائم زیر خواهد بود :
- تورم و پف‌كردگي مداوم
- تاري ديد
- سردرد شدید و مداوم
- تحریک پذیری
- درد شكمی
- تشنج
- اغما
علل ایجاد مسمومیت بارداری چیست؟
علت این بیماری کاملا ناشناخته است و پزشکان معتقدند که مسمومیت بارداری ممکن اسیت ناشی از ماده ای باشد که جفت تولید می کند.
البته عواملی هستند که این بیماری را تشدید می کنند و ممکن است بروز آن را ایجاد یا تسریع ببخشند، مانند:
- تغذيه نامناسب
- ديابت
- سابقه فشار خون بالا
- بيماري كليوي مزمن
- سيگار كشيدن
- سوء مصرف الكل
- سابقه خانوادگی اكلامپسی يا پره‌اكلامپسی
- اولین بارداری.
عوارض و خطرات مسمومیت بارداری چیست؟
مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی می تواند برای مادر و جنین ایجاد مشکل کند.
عوارض پره اکلامپسی بر مادر
پره اکلامپسی ممکن است در هر زمانی در نیمه دوم بارداری ایجاد شود، اما معمولاً در مراحل بعدی بارداری نیز ایجاد می شود. اغلب باعث فشار خون بالا و پروتئین در ادرار می شود. شدت بیماری با سطح فشار خون تعیین می شود.
در خفیف‌ترین شکل، پروتئین در آزمایش ادرار نشان داده می‌شود و فشار خون ممکن است فقط کمی افزایش یابد. با این حال، پره اکلامپسی می تواند بسیار جدی شود.
در جدی ترین حالت، فشار خون می تواند بسیار بالا باشد و سایر اندام های بدن مانند کلیه ها، کبد، مغز و خون (به ویژه سیستم لخته شدن خون) تحت تأثیر قرار گیرند.
در صورت عدم درمان، پره اکلامپسی می تواند منجر به مشکلات جدی از جمله: تشنج، نارسایی کلیه، نارسایی کبد، مشکلات لخته شدن خون یا مرگ شود.
عوارض پره اکلامپسی بر جنین
در رحم، نوزاد به اندام مخصوص بارداری به نام جفت متصل می شود. این جفت است که اکسیژن و مواد مغذی خون مادر را برای نوزاد فراهم می کند و با بازگرداندن مواد زائد به خون مادر از شر مواد زائد (مانند دی اکسید کربن) خلاص می شود.
اگر مادر مبتلا به پره اکلامپسی باشد، فشار خون بالا می‌تواند میزان اکسیژن و مواد مغذی را که می‌تواند به جنین برسد کند می شود. در موارد شدید، کودک ممکن است به تدریج از اکسیژن و مواد مغذی محروم شود، که ممکن است رشد را تحت تاثیر قرار دهد. این محدودیت رشد، زندگی نوزاد را تهدید می کند و پس از آن لازم است نوزاد زودتر حتی نارس به دنیا بیاید.(زایمان زودرس)
یکی دیگر از عوارض جدی پره اکلامپسی، جدا شدن جفت است که در آن جفت از دیواره رحم جدا می شود و زن دچار خونریزی واژینال و درد شکم می شود.
چگونه مسمومیت بارداری تشخیص داده می شود؟
برخی از علائم پره اکلامپسی، مانند احتباس مایعات، نیز نمونه ای از بارداری طبیعی است، بنابراین زنان ممکن است علائم هشدار دهنده اولیه را نادیده بگیرند. به همین دلیل است که بررسی منظم فشار خون در دوران بارداری تشخیص پره اکلامپسی حیاتی است.
پره اکلامپسی زمانی تشخیص داده می شود که فشار خون بالا همراه با یک یا چند مورد زیر پس از هفته 20 بارداری رخ دهد:
- پروتئین در ادرار :با تجزیه و تحلیل نمونه ادرار تعیین می شود.
- تورم و مایع در پاها دست و صورت
- ناهنجاری های عملکرد کبد : با آزمایش خون برای کبد تعیین می شود.
- اختلالات لخته شدن خون : با آزمایش خون برای شمارش پلاکت تعیین می شود
- شروع سردرد یا اختلالات بینایی
- محدودیت رشد جنین: توسط سونوگرافی جنین تعیین می شود.
درمان مسمومیت بارداری
البته درمان به میزان و شدت بيماري بستگي دارد، مراجعه به متخصص زنان و زایمان شهران و مراقبت در منزل براي علائم خفيف می تواند به شما کمک بزرگی بنماید ، اما با مشاهده اولین علائم حتما به پزشک مراجعه نمایید ،
اگر تشخیص داده شد که شما مبتلا به پره اکلامپسی خفیف هستید، پزشک به شما توصیه می کند که چند وقت یکبار نیاز به معاینات قبل از زایمان دارید. فشار خون و ادرار شما به طور مرتب آزمایش می شود و از شما در مورد علائمی که ممکن است داشته باشید سؤال می شود.
اگر پره اکلامپسی شدید در شما تشخیص داده شود، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای نظارت و درمان داشته باشید. این ممکن است تا زمان تولد نوزاد شما باشد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروی فشار خون
- داروی ضد تشنج
در حال حاضر تنها راه درمان پره اکلامپسی تولد نوزاد و زایمان جفت است. در برخی موارد ممکن است به این معنی باشد که شما مجبور به القای زایمان یعنی زایمان زودرس باشید.
